ChatGPT – Công cụ thông minh nhất thế giới?

ChatGPT đang là một trong những từ khoá “hot” nhất hiện nay trên mạng xã hội. Dù ra mắt gấp rút, ChatGPT đã mở ra một cơn sốt AI mới. Nhưng chính cha đẻ của siêu AI cũng không ngờ đến thành công và độ phủ sóng ngoài sức tưởng tượng của chatbot này.

Xem video youtube tại: https://youtu.be/4DQ4SyNzzBI
Xem video facebook tại: https://www.facebook.com/encypaedia/videos/1302799163619074/

ChatGPT, viết tắt của Chat Generative Pre-training Transformer, là một chatbot do công ty OpenAI của Mỹ phát triển và ra mắt vào tháng 11 năm 2022. ChatGPT được xây dựng dựa trên GPT-3.5 – một dòng mô hình ngôn ngữ lớn của OpenAI đồng thời được tinh chỉnh bằng cả hai kỹ thuật học tăng cường lẫn học có giám sát.

ChatGPT được ra mắt dưới dạng nguyên mẫu vào tháng 11 năm 2022 và nhanh chóng thu hút sự chú ý nhờ việc nó có thể hồi đáp chi tiết và trả lời lưu loát trên nhiều lĩnh vực kiến thức khác nhau. Độ chính xác không đồng đều về dữ kiện thực tế của nó được xác định là mặt hạn chế đáng kể. Sau khi phát hành ChatGPT, OpenAI được định giá 29 tỷ USD.

 

Công cụ thông minh nhất thế giới
Ứng dụng Chat GPT (chatbot) được mệnh danh là trí tuệ nhân tạo (AI) thông minh nhất thế giới. Công cụ này có thể trò chuyện, trả lời lưu loát đầy đủ các câu hỏi mà bạn đưa ra, bất kể là thắc mắc về lĩnh vực gì. Khi Chat GPT ra mắt, người sử dụng muốn tra cứu đã bắt đầu trò chuyện với công cụ này thay vì tìm kiếm thông tin trên google. Với sự hiểu biết trong nhiều lĩnh vực, các câu hỏi thắc mắc của người sử dụng đã được trả lời chỉ sau vài giây.

 

Tính năng

Theo OpenAI, mô hình ChatGPT được đào tạo bằng kỹ thuật máy học có tên Học tăng cường từ Phản hồi của người dùng – Reinforcement Learning from Human Feedback (RLHF).

Ban đầu, các huấn luyện viên AI là con người sẽ cung cấp cho mô hình các cuộc hội thoại, trong đó, họ đóng cả hai vai – người dùng và trợ lý AI. Phiên bản botchat đang thử nghiệm hiện nay cố gắng hiểu câu hỏi do người dùng đặt ra và phản hồi bằng những câu trả lời chuyên sâu giống như con người dưới định dạng hội thoại.

 

Dữ liệu huấn luyện của ChatGPT bao gồm nhiều man page (trong các hệ thống Unix), thông tin về các hiện tượng Internet, và các ngôn ngữ lập trình, chẳng hạn như hệ thống bảng bulletin (BBS) và ngôn ngữ lập trình Python.
Không giống như hầu hết các chatbot khác, ChatGPT có tính ‘hữu trạng thái’ (stateful), ghi nhớ các prompt mà trước đó được đưa ra cho nó trong cùng hội thoại, một số ký giả đã cho rằng cơ chế như vậy sẽ cho phép ChatGPT được dùng như là một nhà trị liệu có tính cá nhân hóa. Để ngăn ngừa việc output xúc phạm được trình ra và tạo ra từ ChatGPT, các truy vấn đều được lọc thông qua một API thẩm hạch (moderation), và những prompt có tiềm tàng nội dụng kỳ thị chủng tộc hay giới tính thì sẽ bị gạt bỏ đi.
ChatGPT mang trong mình nhiều hạn chế. Mô hình phần thưởng của ChatGPT, được thiết kế dựa trên sự giám sát của con người, có thể bị tối ưu hóa quá mức và do đó cản trở hiệu suất, còn được gọi là định luật Goodhart. Hơn nữa, ChatGPT không biết gì nhiều về các sự kiện xảy ra sau năm 2021. Trong huấn luyện, người đánh giá lại ưa những câu trả lời dài hơn nữa, bất chấp mức độ lĩnh hội thực tế hay nội dung có đúng với thực kiện không. Dữ liệu huấn luyện cũng có thể bị thiên kiến thuật toán; các prompt mà bao gồm các mô tả mơ hồ về con người, ví dụ như ghi người nào đó là CEO chẳng hạn, có thể sinh ra phản hồi giả định rằng một người như vậy là nam giới da trắng…

 

Dịch vụ
ChatGPT được cho ra mắt vào ngày 30 tháng 11 năm 2022, bởi OpenAI có trụ sở tại San Francisco, cũng là nhà sáng tạo ra DALL·E 2 và Whisper. Chat GPT là ứng dụng AI được phát triển từ mô hình GPT-3.5, được đào tạo để đưa ra câu trả lời giống một cuộc trò chuyện với người thật. Dù hoạt động miễn phí, người sử dụng cần có tài khoản trên nền tảng của OpenAI. Dịch vụ chưa hỗ trợ mở tài khoản ở Việt Nam. Người dùng trong nước muốn trải nghiệm phải sử dụng mạng riêng ảo (VPN), thuê số điện thoại nước ngoài với giá khoảng vài USD, dùng thẻ thanh toán quốc tế để đăng ký, hoặc mua tài khoản từ người khác. Ngày 2 tháng 2 năm 2023, OpenAI tung ra gói đăng ký 20 USD/tháng cho phiên bản ChatGPT Plus, cung cấp cho người dùng dịch vụ ổn định hơn, nhanh hơn cùng các tính năng tiên tiến so với bản miễn phí. Nhà phát triển cũng hé lộ về ChatGPT Professional, phiên bản cao cấp dành cho doanh nghiệp.

Đến ngày 4 tháng 12 năm 2022, OpenAI ước tính ChatGPT đã có hơn một triệu người dùng. Tính đến 31 tháng 1 năm 2023, ứng dụng này đã đạt 100 triệu người dùng chỉ sau 2 tháng ra mắt. Reuters dẫn thống kê của Sensor Tower cho thấy nền tảng video ngắn TikTok cần 9 tháng sau khi phát hành toàn cầu để đạt 100 triệu người dùng, trong khi Instagram mất tới 2,5 năm, còn ứng dụng dịch Google Translate là 6,5 năm.

 

Đón nhận & chỉ trích
Việc Chat GPT ra mắt hồi tháng 11-2022 hoàn toàn có khả năng sẽ được ghi nhớ như một bước ngoặt trong việc giới thiệu một làn sóng trí tuệ nhân tạo mới tới công chúng rộng rãi hơn. Điều chưa rõ là liệu Chat GPT có thực sự là một bước đột phá hay không khi một số nhà khoa học chỉ trích gọi đây là một động thái truyền thông xuất sắc đã giúp công ty OpenAI thu được hàng tỷ USD đầu tư từ Microsoft.

Phản ứng tích cực
ChatGPT vào tháng 12 năm 2022 đã nhận được những đánh giá nói chung là tích cực; The New York Times đã gán nó danh hiệu “chatbot trí tuệ nhân tạo tốt nhất được phát hành ra quảng đại quần chúng trước giờ”, Samantha Lock của The Guardian ghi rằng nó có thể tạo văn bản “chi tiết một cách ấn tượng” và “giống con người”. Soạn giả công nghệ Dan Gillmor đã sử dụng ChatGPT trong một bài tập của sinh viên và nhận thấy văn bản được tạo ra từ nó ngang tầm với những gì một sinh viên giỏi sẽ làm ra và cho rằng “giới học thuật có một số vấn đề rất nghiêm trọng phải đối mặt rồi”.

Trong một bài tweet, ông trùm công nghệ Elon Musk đã viết rằng “ChatGPT tốt đến đáng sợ. Cái ngày AI mạnh mẽ đến nguy hiểm đối với chúng ta không xa đâu”.

Tổng thống Israel Isaac Herzog trở thành nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên nhờ ChatGPT hỗ trợ viết bài phát biểu của mình trong khai mạc tại hội thảo về an ninh mạng Cybertech Global Tel Aviv 2023 ngày 1 tháng 2 năm 2023. Trước gần 20.000 khán giả, ông tiết lộ phần mở đầu do chính ChatGPT viết.

Phản ứng tiêu cực
Trong một bài ý kiến vào tháng 12 năm 2022, nhà kinh tế học Paul Krugman có viết rằng ChatGPT sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu lao động tri thức. James Vincent của The Verge coi sự thành công gây xôn xao của ChatGPT là bằng chứng cho thấy trí tuệ nhân tạo đã trở thành xu hướng chủ đạo. Nhiều ký giả có nhận xét về xu hướng bị ảo giác của ChatGPT (đưa ra câu trả lời sai nhưng lại rất tự tin).

Nhà kinh tế Tyler Cowen bày tỏ lo ngại về ảnh hưởng của nó đối với nền dân chủ, dẫn ra viễn cảnh người ta viết bình luận tự động nhằm tác động lên quá trình quyết định các quy định mới. The Guardian có đặt câu hỏi là sau khi ChatGPT được phát hành thì liệu ta có thể thực sự tin tưởng vào bất kỳ nội dụng nào trên Internet hay không và kêu gọi chính phủ điều tiết.

Axe Sharma của Bleeping Computer có ghi rằng ChatGPT có khả năng viết phần mềm độc hại và email lừa đảo. CEO của OpenAI, người tạo ra ChatGPT, Sam Altman, có viết rằng phần mềm tiên tiến có thể dấy lên “(ví dụ như) rủi ro an ninh mạng rất lớn” và cũng tiếp tục dự đoán là “chúng ta có thể đạt được ‘trí tuệ nhân tạo tổng quát’ đích thực trong thập kỷ tới, vì vậy chúng ta cũng phải cực kỳ nghiêm túc mà nhận lấy rủi ro về điều đó”.

Đối với giáo dục
Các chuyên gia công nghệ cho rằng, Chat GPT sẽ giúp OpenAI giành được lợi thế đi đầu trước những công ty phát triển AI khác. Lượng người dùng ngày càng tăng sẽ đem lại phản hồi giá trị để giúp nâng cấp chatbot này. Tuy nhiên, công cụ này cũng đặt ra nhiều vấn đề về nguy cơ thông tin sai lệch và gian lận về học vấn.

Ở Nature, Chris Stokel-Walker chỉ ra rằng giáo viên nên quan ngại về việc giờ đây học sinh sẽ nhờ ChatGPT viết hộ bài tập chứ không tự làm nữa, nhưng cũng bảo rằng các nhà cung cấp dịch vụ giáo dục sẽ phải thích nghi để đề cao tư duy phản biện hoặc suy luận, những thứ mà ChatGPT chưa thể làm được, trong bài tập cho học sinh.

Emma Bowman tại NPR ghi nhận sự nguy hiểm về việc học sinh đạo văn từ công cụ này khi mà nó có thể cho ra văn bản mang thiên kiến hoặc vô nghĩa nhưng lại mang giọng điệu có thẩm quyền.

 

Có vấn đề gì với ChatGPT hay không?

Cũng như nhiều giải pháp AI khác, ChatGPT không hoàn hảo. OpenAI thừa nhận xu hướng phản hồi bằng các câu trả lời nghe có vẻ hợp lý nhưng không chính xác hoặc vô nghĩa. Công ty đang tìm cách khắc phục.

AI cũng có thể phân biệt đối xử dựa trên gương mặt, giới tính, văn hóa. Các “ông lớn” như Google, Amazon đều gặp phải vấn đề này khi thử nghiệm AI. Tại một số công ty, con người phải can thiệp và sửa chữa khuyết điểm của AI.

Theo New York Times, CEO Altman từng khẳng định mục tiêu của OpenAI là tạo ra trí tuệ nhân tạo tổng quát (artificial general intelligence – AGI), có khả năng hiểu và học hỏi tư duy của con người.
Nhưng thành công đột ngột ChatGPT và được mọi người đón nhận đã khiến Altman lo lắng. Vị CEO quan ngại rằng ChatGPT sẽ bị các nhà làm luật để mắt đến hoặc khiến người dùng kỳ vọng quá cao với những phiên bản tiếp theo. Trên Twitter cá nhân, Altman cố gắng trấn an người dùng, cảnh báo rằng ChatGPT vẫn còn nhiều hạn chế và việc phụ thuộc vào nó vào lúc này là hoàn toàn sai lầm.
Ông cũng không khuyến khích nhân viên khoe khoang về thành tựu của ChatGPT.

Sức ảnh hưởng
ChatGPT đã khiến cuộc đua AI trở nên nóng lên hơn bao giờ hết. Gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Baidu cũng chuẩn bị ra mắt chatbot giống với ChatGPT vào tháng 3 tới. Anthropic, công ty trí tuệ nhân tạo do cựu nhân viên OpenAI mở, cũng đang đàm phán gọi vốn 300 triệu USD. Trong khi đó, Google đang tăng tốc phát triển hàng loạt công cụ AI mới.

 

Mộc Miên tổng hợp